ივრისპირელი მზეჭაბუკის, მირზა გელოვანის, ლამაზი სიცოცხლე 27 წლის ასაკში დასრულდა. მეორე მსოფლიო ომმა შეიწირა სიცოცხლესა და თავად სიყვარულზე უსაზღვროდ შეყვარებული პოეტი. ის ბელორუსიაში მდინარე დასავლეთ დვინის გადალახვისას მოკლეს. მას შემდეგ მრავალი ადამიანის, განსაკუთრებით კი ახალგაზრდების, უსაყვარლეს პოეტად, სიმამაცისა და შეუპოვრობის სიმბოლოდ იქცა. წელს, 2 მარტს, პოეტის დაბადებიდან 105 წელი შესრულდა.
ციცო გაბიდაური ,,სარკეს” უამბობს:
– მირზა გელოვანის წინაპრები წარმოშობით სვანეთის სოფელ სპათაგორიდან არიან. მისი პაპა, მღვდელი ოტია გელოვანი, ჩვენთვის უცნობი მიზეზით სვანეთიდან წასულა და ოჯახთან ერთად თელავში დასახლებულა. მას დიდ მოძღვრად მიიჩნევდნენ. 7 შვილი ჰყავდა, მათ შორის იყო გედეონიც, მირზას მამა.
გედეონი თიანეთში ჩასიძებულა. მას და ევას 8 შვილი შეეძინათ, მათგან რეზო, იგივე მირზა, მეშვიდე იყო. მომავალი პოეტი 1917 წლის 2 მარტს დაიბადა. მისი დედმამიშვილებიდან ზრდასრულ ასაკამდე ყველამ ვერ მიაღწია, იმხანად ეპიდემიებს ბევრი მოზარდის სიცოცხლე ეწირებოდა. მირზას და-ძმებიდან გადარჩა მხოლოდ სამი: როენა, რუსუდანი და თეიმურაზი. ოთხივე გელოვანი ნიჭიერებით გამოირჩეოდა.
თეთრი და ცისფერთვალება მირზა თურმე ჯანსუსტი ბავშვი იყო, ხშირად ავადმყოფობდა. დედა სასთუმალთან უჯდა და ზღაპრებს უყვებოდა, მამა კი – ამბებს საამაყო წინაპრებზე, გელოვანებზე, რომლებიც თამარ მეფის დროს სახელოვანი ადამიანები ყოფილან. ლექსების წერა 4 წლის ასაკში დაიწყო.
ყმაწვილმა პოეტმა პირველ ფსევდონიმად ,,მზის შვილი” აირჩია. მისი ლექსები ჟურნალ “ჩვენს თაობაში” ხშირად იბეჭდებოდა. სწორედ მაშინ გაიცნო ახალგაზრდა პოეტები ალექსანდრე საჯაია და ლადო ასათიანი.
ლამაზმანების გარემოში
– პოეტის შთაგონების წყარო ლამაზმანები ხშირად გამხდარან. საზოგადოებისთვის ცნობილია ნინო ახვლედიანის სახელი, რომელიც პოეტმა შოვში დასვენებისას გაიცნო.
ნინო ახვლედიანი გვიან გათხოვდა. მემკვიდრე არ შეეძინა. 5 უკრაინელი ბავშვი იშვილა და გამოზარდა… როგორც თავის მოგონებებში აღნიშნავს, მისთვის ქმარს უთქვამს, მირზა ომიდან რომ დაბრუნებულიყო, ჩემი ხელით გაგიმზადებდი მზითევს და გაგაყოლებდი, მისი პოეზია იმდენად მიყვარსო.
რუსუდან ზვიადაური, თიანეთის მკვიდრი ,,სარკეს” უამბობს:
– მირზას პირველი შეყვარებული მისი თანატოლი, ულამაზესი მარიამ ცალუღელაშვილი იყო.პოეტის ფსევდონიმი ,,მირზა” სწორედ მის სახელს უკავშირდება. მირზას თანაკლასელი, აწ გარდაცვლილი შალვა სისაური, თავის ჩანაწერებში იხსენებდა, თუ როგორ გაანდო ყმაწვილმა რეზომ ამ სიყვარულისა და გამოგონილი ახალი სახელის შესახებ – დღეების განმავლობაში იჯდა და წერდაო: ,,მირ-მარ”, “მარო-რეზო”, “მირზა”… ბევრს დარდობდა: მარო მიყვარს და უარს მეუბნება, ჩემი ფსევდონიმი კი მაინც მირზა იქნებაო.
საოცარია, რომ მარიამ ცალუღელაშვილი გარდაცვალების წინ მირზას სახელს ახსენებდა. დღეს ძალიან ცოტამ თუ იცის მირზა გელოვანის ფსევდონიმის ნამდვილი ისტორია.
მასალის გამოყენების პირობები
