იმ ადგილას, სადაც ძია სანდროს ფეხსაცმლის შესაკეთებელი ჯიხური იდგა, ახლა ლომბარდია. თავად ძია სანდროს, დიდი ხანია, არც თვალი უჭრის ძველებურად, აღარც ხელი ემორჩილება, მაგრამ მაინც ყოველ დღე, დილიდანვე აქეთ მოიჩქარის, ვითომ კვლავ სამსახურში აგვიანდებოდეს. მისი ჯიხური თბილისში ბევრს ახსოვს, კულა გლდანელისა და ქართველი კინოვარსკვლავების ფოტოებით გამოვსებული. მუშაობის პარალელურად, ყოველთვის ისმენდა ხოლმე ბაბუისა და დიდი ბაბუის თაობის მონათხრობებს – აქ იცოდნენ ჩამოსხდომაო, მაჩვენებს.
ახლა მეც მათსავით უნდა ვიმუსაიფო თქვენთანო – იღიმება. ჩემ ქალაქზე წინაპრებისგან იმდენი მომისმენია და მინახავს, მაგას როგორ დაგზარდებიო. ინტერვიუზე მთანხმდება, მაგრამ მაინც აზუსტებს – მერე ხომ დაწერ ძია სანდროს მოყოლილებიაო. აბა რას ვიზამ, სანდრო ბაბუ. დავწერ, ჩემი რესპონდენტია თბილისელი და თბილისზე შეყვარებული, უხუცესი ქართველი ალექსანდრე ბიბილაშვილი – ვაფიქსირებ ხმამაღლა. მაშ კარგი, დავიწყოთ შვილო…
– ახლა რომ ტანცი-მანცები და ღამის კლუბებია, უწინდელ თბილისში როგორ ერთობოდნენ, მე მოგიყვები. მაშინ ღარიბი ხალხის ძირითად გასართობ ადგილს აბანო წარმოადგენდა. შაბათობით ქალები შეკრავდნენ ბოღჩებს, მიდიოდნენ აბანოში, იქ რეცხავდნენ, ბანაობდნენ, ჭორაობდნენ და საქმეებსაც კი აგვარებდნენ. მაგალითად: სადედამთილოები შეიგულებ-შეათვალიერებდნენ ხოლმე სარძლოებს.
ძალიან სერიოზული პროფესია იყო მექისე. ისეთები იყვნენო, – დაგშლიდნენ, აგაწყობდნენ და მადლობასაც ეტყოდიო, მაშა?!. მექისეს ჰქონდა მთელი ოსტატობა, კარგი ძვირად ფასობდა. ძირითადად, თათრები იყვნენ. აბანოებში ქალის მექისეებიცა ჰყავდათ და კაცისაც.
კაცები აბანოში ქეიფობდნენ, დროს ატარებდნენ (მთელი თბილისის ამბებს იქ გაიგებდით) და სახლში დილაობით ბრუნდებოდნენ.
ახლა ერთი ძველი, თბილისური სადღეგრძელო უნდა გითხრათ: „ეს იმ ქალს გაუმარჯოს, ორშაბათს დილით ფანჯარაში გადმოდგმულ სანთელს რომ არ ჩააქრობს.“ ამ ქალში იგულისხმება ცოლი, რომელიც აბანოში წასულ ქმარს ელოდა მთელი ღამით.
კრივი უწინ ძალიან მიღებული იყო, მუშტით და ქვით იცოდნენ. ერთმანეთს კვერცხისოდენა ქვებს ესროდნენ შურდულით, საშინელება იყო. ადამიანები შავდებოდნენ, ზოგი კვდებოდა კიდეც. მერე აკრძალა ქალაქის მთავრობამ. მუშტი-კრივი კიდევ, როგორი იყო იცით? დღეს რომ კრივი გინახავთ ისეთი კი არა, მუშტს მკერდში მოწინააღმდეგეს ცალი ხელით ურტყამდნენ.
ყეენობა თბილისელებისთვის მიღებული გართობა იყო. ეს თამაში აღა-მაჰმად-ხანის დროინდელია. მასში დედოფალი და ყეენი მონაწილეობდნენ, ამალა მოსდევდათ… ეს ყველაფერი იყო პაროდირებული, ვითომ ხის ხმლებით იბრძოდნენ, საბოლოოდ, ყეენს მტკვარში ჩააგდებდნენ. ამას სდევდა ერთი ხორხოცი და ხალისი. მთელი თბილისი გამოდიოდა ყეენობაზე გახარებული. საბოლოოდ, ამ ამბავს ქეიფი მოჰყვებოდა ხოლმე. თავიდან ყეენი აღმოსავლურად იყო გამოწყობილი, მერე კი, უკვე მოგვიანებით, გენერლის მუნდირს აცმევდნენ. საბოლოოდ, აკრძალეს. ყეენობაში, ყეენი, მტერთან, დამპყრობელთან ასოცირდებოდა და როგორც ჩანს, დამპყრობელი რადგან სხვადასხვა პერიოდში სხვადასხვა გვყავდა, ჩაცმულობაც, ამ გასართობი წარმოდგენის მთავარ გმირს შესაბამისად ეცვლებოდა. წაიკითხეთ სრულად
მასალის გამოყენების პირობები
