სტალინმა, ლენინის მსგავსად, სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრეც დაწერა პოლიტიკური ნიშნის მემკვიდრეობის ხელნაწერი. ლიდერის მიერ დატოვებულ ხელნაწერს უმალავდნენ ხალხს, რადგან, იქ მითითებული ქონდა თავისი მემკვიდრის სახელი, რეკომენდირებული იყო ახალი ხალხის დანიშვნები მაღალ თანამდებობებზე და კიდევ არასასურველი დახასიათება იმ ადამიანებისა, რომლებიც ბოლო წლებში სტალინთან იყვნენ ახლოს.
28 თებერვლის ღამეს 1 მარტის გათენებამდე სტალინი დიდხანს ესაუბრა კუნცევოს სასახლეში იმ ოთხ ყველაზე გავლენიან ადამიანს, რომლებიც ამ მომენტში ყველაზე ახლოს იყვნენ მასთან: ბერია, მალენკოვი, ბულგანინი და ხრუშჩოვი. რაზე ისაუბრეს – უცნობია.
1 მარტის საღამოსთვის სტალინმა მოიწვია ოთხივე მათგანი საოჯახო ვახშამზე, სადაც მისი შვილები სვეტლანა და ვასილი შეუერთდებოდნენ მათ. ვახშამი არ ჩატარებულა. დილით ოთხ საათზე დასაძინებლად წასული სტალინი გონს აღარ მოსულა. ლიდერი უგონო მდგომარეობაში ნახეს მხოლოდ 1 მარტის საღამოს.
ბევრი ისტორიკოსი სტალინის გადადგომას მე -19 კონგრესზე მიიჩნევს, როგორც განზრახ პროვოკაციას, მაგრამ ეს არ იყო მართალი. 1951 წელს სტალინმა დაიწყო ზოგიერთი უფლებამოსილების გადაბარება უახლოეს გარემოცვაზე. კერძოდ, მან უზრუნველყო ბერია, მალენკოვი და ბულგანინი, რათა ქონოდათ თავისი ხელმოწერის ფაქსიმილე ოფიციალური დოკუმენტების შედგენისთვის. აშკარაა, რომ სტალინისთვის სულ უფრო რთული იყო მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პოსტი შეთავსება პარტიის პირველი მდივნის თანამდებობასთან. უნდა აღინიშნოს, რომ მინისტრთა საბჭოს პოსტი მაშინ ყველაზე მაღალი იყო და სტალინი არ დატოვებდა მას.
სავარაუდოდ, ის ისტორიკოსები უფრო ახლოს არიან ჭეშმარიტებასთან, რომლებიც ამბობენ, რომ სტალინი ჯერ კიდევ სიცოცხლის პერიოდში აპირებდა უმაღლესი პარტიისა და საბჭოთა პოსტების გამოყოფას ერთმანეთისგან. უკვე შერჩეული ყავდა ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობაზე კანდიდატი. როგორც ამბობდნენ, ბელორუსიის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ყოფილი პირველი მდივანი პ.კ. პონომარენკო, თუმცა ეს ჰიპოთეზაა. სტალინის მიერ შექმნილი შიშის ატმოსფეროდან გამომდინარე, მცდელობა, რათა კონგრესი ღიად ჩატარებულიყო, არ გამოვიდა. მაშინ, ალბათ, ლიდერმა გადაწყვიტა დაგეგმილი ცვილებების შესახებ თავისი ვიწრო გარემოცვისა და ოჯახის წევრებისთვის ეთქვა.
შესაძლებელია 1 მარტის დილამდე საუბრისას სტალინმა განუცხადა ოთხ გარემოცვის ადამიანს, იმ ხელმძღვანელი პირების შესახებ, რომლებიც პოსტებზე უნდა დაენიშნა. შესაძლოა, ზოგ მათგანს არ მოეწონა ეს და გადაწყვიტეს ლიდერის სიკვდილის დაჩქარება. ის ფაქტი, რომ სტალინს დაეხმარნენ იმქვეყნად წასვლაში, მხოლოდ ვარაუდია და მტკიცებულება ჯერ არავის გააჩნია.
აღსანიშნავია, რომ სტალინის პოლიტიკური ნება, რომელიც დამალეს მისმა უღირსმა გარემოცვამ, გავრცელდა 1990-იანი წლების დასაწყისში. ამ ვერსიების ფონზე სრულიად გამჭვირვალეა: საბჭოთა კავშირის და სოციალიზმის დაშლა მტრის შეთქმულების ფონზე.
თუ არ გადაუხვევდნენ სტალინის კურსს, რომელიც ხრუშჩოვმა პირველმა გააკეთა, მაშინ ჩვენ კვლავ დიდი და ძლიერი კავშირი იქნებოდა. არსებობს სტალინის არარეალიზებული დემოკრატიული გეგმების შესახებ ლეგენდები: უზენაესი საბჭოთა ალტერნატიული არჩევნები და ა.შ.
როგორც დავინახეთ, არაფერია შეუძლებელი, რომ სტალინს 1953 წლის დასაწყისში ქონდა გადაადგილებისა და დანიშვნების კონკრეტული გეგმები, მისი გარდაცვალების ან შესაძლოა სიცოცხლის განმავლობაშიც კი. ალბათ, მან დატოვა ზოგიერთი შენიშვნები ამის შესახებ და თავის უახლოეს წრესაც შეატყობინა. თუმცა, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ ჩანაწერების აღმოჩენისას, მათში რაღაც დამალული სიბრძნე აღმოვაჩინოთ.
ამაზე მიუთითებს გამოქვეყნებული სოციალისტური ეკონომიკური პრობლემების ნაწილის შინაარსი და მისი გამოუქვეყნებელი გაგრძელება. იქვე, სტალინის მიერ შემოთავაზებულიყო იყო უახლოეს მომავალში საქონლის წარმოებისა და ფულადი გაანგარიშების დასრულება, როგორც კომუნიზმის მოძრაობასთან შეუთავსებლობა და პროდუქტების ნატურალურ გაცვლაზე გადასვლა. ეს არ არის ძნელი წარმოსადგენი სადამდე მიიყვანდა სსრ კავშირის ეკონომიკაა. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ სტალინს ასეთი პოლიტიკური აღთქმა დაეწერა, რომელიც საბჭოთა კავშირის სიკვდილს გამოიწვევდა.
#drpkhakadze #sheniambebi #sheniganatleba
მასალის გამოყენების პირობები
