ჰუმანური პედაგოგიკის ფუძემდებელი, აკადემიკოსი შალვა ამონაშვილი გადაცემაში “იმედის დღე” საუბრობს, როგორი უნდა იყოს მასწავლებლისა და მშობლის მიდგომა, რომ ბავშვს მოტივაცია არ დაეკარგოს და უფროსების მიმართ პატივისცემაც გამოიჩინოს:
– ბავშვს მოტივაცია სჭირდება. რა მოტივს ვაძლევთ სწავლისათვის, ცხოვრებისათვის, ურთიერთობებისათვის? სკოლაში უარყოფითი მოტივებით მიდის იმიტომ, რომ ვაძალებთ. ჩვენც, დიდები, რასაც გვაძალებენ, იმას გავურბივართ. თუმცა, ნებისყოფა გვაქვს და ვიცით, რომ, მაგალითად, სამსახურია და აუცილებელია. ბავშვს თავისუფლება უნდა. დააძალებ? – გაგექცევა. აარჩევინებ? გამოგყვება. ამიტომ, თუ მასწავლებელი ასე მოიქცევა, როცა ბავშვს სკოლაში ხვდება, თავად აარჩევინებს დავალებას – შესთავაზებს არჩევანს, რომელი გააკეთონ, ბავშვს მოტივაცია ეძლევა, ჩვენთან ითანამშრომლოს და დიდად იგრძნოს თავი. ასე სკოლაში მისვლა მოუნდება და გაუხარდება. როგორ უნდა მოიყვანო ბოსტნეული, თუ კარგი სასუქი არ დაუყარე? ბავშვს “სასუქი” სჭირდება. თუ ბავშვს მასწავლებლის თვალები, მისი კეთილი სიტყვა, მოფერება, წაქეზება, გაოცება, გაკვირვება არ ახარებს და თუ მარტო შემდეგი რამ ესმის: “ადექით! დასხედით! გააკეთეთ! ჩაწერეთ! გიკარნახებთ!” – ეს იძულებაა. მოტივი არ არის. იქ არც დიდი ხარ და არც თავისუფალი…
თუ მე, როგორც მამა ან მასწავლებელი, ავტორიტეტი ვარ, შემიძლია, ბავშვს ვუთხრა, ეს არ გააკეთო. ჩვენი სიტყვა მისთვის დაცვითი პედაგოგიკა უნდა იყოს. შესაძლოა, ახლო-მახლო არ ვიყოთ, მაგრამ ჩვენი სიტყვა, როგორც ფარი, ისე უნდა ჰქონდეს და არ გააკეთებს. 10 წლის ვიყავი, მამამ მითხრა: “ომში მივდივარ, შენი ჭირიმე, პაპიროსს არასდროს არ მოკიდო ხელიო.” გავიდა წლები, გავიარე მე-8 კლასიც, მე-11 კლასიც, პირველი კურსიც, სამხედრო შეკრებებიც. ყველგან ეწეოდნენ, მაგრამ გავიარე იმიტომ, რომ მამაჩემის ძახილი მომყვებოდა, ეს არ გააკეთოო. მთხოვა, ხელი ჩამომართვა, ჩამიხუტა, მითხრა, შენი მჯერაო და 10 წლის ბავშვს ფარად დამრჩა. ამ ფარით დღემდე დაცული ვარ. კიდევ სხვა ფარებიც მაქვს…
შალვა ამონაშვილმა ასევე ისაუბრა იმაზეც, თუ როგორ უნდა შეთანხმდნენ მასწავლებლები, განსაკუთრებით დაწყებით კლასებში, რომ ბავშვს ზედმეტად ბევრი დავალება არ მისცენ:
– ამ ბავშვებთან 2-3 მასწავლებელი მაინც მიდის. მათ ერთმანეთთან დუეტი, ტრიო, კვარტეტი, პატარა ანსამბლები უნდა შექმნან და ერთმანეთს უთხრან: “მე მივცემ დღეს დავალებას და შენ არ მისცე.” ხვალ მეორემ მისცეს… რაღაც დოზები დავიცვათ, ჩემო ძვირფასებო. ამავე დროს, დავალების მომზადებისათვის ვუთხრათ, “თუ შეიძლება, ხვალისთვის ასეთი სიურპრიზი გამიმზადეთ, ბავშვებო, და მე რა გაგიმზადოთ?” რაიმე დავალებას რომ ვაძლევთ, მათაც დაგვავალონ რამე. ეს არის ჰუმანურობა, სულის დისციპლინა. სკოლა ჰუმანური იქნება, თუკი იტყვის, რომ ასეთი პრინციპები აქვს.
მასალის გამოყენების პირობები
