სამშაბათი, დეკემბერი 3, 2024
spot_img
მთავარიბავშვები და ფსიქოლოგიაროგორ მუშაობს ტვინი, როდესაც წიგნს ვკითხულობთ

როგორ მუშაობს ტვინი, როდესაც წიგნს ვკითხულობთ

ბევრმა იცის, როგორი შეგრძნებაა საინტერესო წიგნში ჩაძირვა. ზოგჯერ გამოგონილი პერსონაჟები და ემოციები შეიძლება ისეთივე იგრძნო, როგორც რეალური. საინტერესოა, რა ემართება ჩვენს ტვინს, როდესაც ვფურცლავთ გვერდებს? რით განსხვავდება რეალური ცხოვრების სხვა მომენტებისგან?

ამ კითხვებს ნაწილობრივ უპასუხა გუნდმა, რომელსაც ხელმძღვანელობენ კარნეგი მელონის უნივერსიტეტის სპეციალისტები. მათ გაარკვიეს, როგორ ვკითხულობთ ლიტერატურას მანქანური სწავლის ალგორითმის გამოყენებით.

როგორ სწავლობენ მეცნიერები ტვინის აქტივობას კითხვისას

წაკითხულის აღქმა და გაგება წარმოუდგენლად რთული პროცესია. სწორედ ამიტომ ადრეული კვლევების დროს ექსპერტები ცდილობდნენ მის ნაწილებად დაყოფას და თითოეულ ასპექტზე ცალკე ფოკუსირებას. მაგალითად, ფუნქციური მაგნიტურ-რეზონანსული გამოსახულების გამოყენებით, ისინი აკვირდებოდნენ ტვინის რომელი სტრუქტურები მონაწილეობენ ერთი სიტყვის ან წინადადების დამუშავებაში.

თუმცა, ეს მკაცრად კონტროლირებადი ექსპერიმენტები ნაკლებად ჰგავდა ნორმალურ კითხვას. მანქანათმცოდნეობის ექსპერტებმა განსხვავებული მიდგომა გამოიყენეს. მოხალისეებმა წაიკითხეს საინტერესო რომანის თავი. ამ დროს მეცნიერებმა სკანირება გაუკეთეს მათ ტვინს და შემდეგ დაყვეს მისი მუშაობის პროცესი კომპონენტებად. შედეგად, თავად მკვლევარების აზრით, არის მსოფლიოში პირველი ინტეგრირებული მოდელი, რომელიც აჩვენებს, თუ როგორ ამუშავებს ჩვენი ტვინი დაწერილ სიტყვებს, გრამატიკულ სტრუქტურებსა და ისტორიებს.

მკვლევარებმა შეკრიბეს მოხალისეების რვაკაციანი ჯგუფი და ჩაწერეს მათი ტვინის აქტივობა კომპიუტერული ტომოგრაფიის გამოყენებით, მონაწილეებმა 45 წუთის განმავლობაში წაიკითხეს ეპიზოდი “ჰარი პოტერი და ფილოსოფიური ქვიდან” ( როდესაც პერსონაჟები პირველად სწავლობენ ცოცხებზე ფრენას). მეცნიერებმა მიღებული მონაცემები შეიტანეს კომპიუტერულ პროგრამაში, რომელიც თავად დაწერეს. მათ მიერ შემუშავებული ალგორითმი ეძებდა ტვინის აქტივობის ნიმუშებს, რომლებიც ჩნდება, როდესაც მონაწილეები კითხულობენ გარკვეულ სიტყვებს, გრამატიკულ სტრუქტურებს, კონკრეტული სიმბოლოების სახელებს და ა.შ. სულ იყო 195 ასეთი “ისტორიის ელემენტი”.

მეცნიერთა პროგრამამ განსაზღვრა, თუ რომელი ნაწილი წაიკითხა მონაწილემ მხოლოდ ტვინის აქტივობიდან გამომდინარე. ამ დასკვნების გასაკეთებლად ალგორითმმა გამოიყენა ტვინის აქტივობის ნიმუშები, რომელთა დაკავშირებაც ისწავლა ისტორიის თითოეულ ელემენტთან. როდესაც მკვლევარებმა ისინი ერთდროულად გამოიყენეს, პროგრამამ შეძლო დაედგინა, რომელ მონაკვეთს კითხულობდა ადამიანი 74% სიზუსტით.

საბოლოოდ, მეცნიერებმა გაიმეორეს ტესტი თითოეული ტიპის სიუჟეტის ელემენტისთვის ტვინის თითოეულ რეგიონში. ამან შესაძლებელი გახადა მათ შორის კავშირების პოვნა და შემდეგ ზუსტად განსაზღვრა, თუ ტვინის რომელი სტრუქტურები ამუშავებს გარკვეული ტიპის ინფორმაციას. მიღებული შედეგები გარკვეულწილად შეესაბამებოდა სპეციალისტების მოლოდინებს, ზოგში კი პირიქით, საკმაოდ მოულოდნელი აღმოჩნდა.

როგორც კვლევის ავტორებმა იწინასწარმეტყველეს, ჩვენი ტვინი გადის ცალკეულ სიტყვებს ვიზუალური ქერქის საწყის ეტაპზე, რომელიც ამუშავებს ყველა ვიზუალურ ინფორმაციას და შემდეგ უფრო მაღალი დონის დამუშავების ზონებში გადააქვს. ეს არის ტვინის შუბლისა და პარიეტალური წილების კონვოლუცია, რომლებიც მონაწილეობენ ენასთან დაკავშირებულ პროცესებში, მეტყველების გაგებასთან, დაწერილი სიტყვების ინტერპრეტაციასთან, რეფლექსიასთან და ა.შ. მაგრამ ეს ყველაფერი არ არის.

როდესაც კვლევის მონაწილეები კითხულობდნენ ფიზიკური მოძრაობების აღწერილობას წიგნში, მათი აქტივობა უკანა საფეთქლის წილსა და კუთხოვანი გირუსში იცვლებოდა. ტვინის ეს უბნები ჩართულია რეალურ ცხოვრებაში მოძრაობების აღქმისას.

მოთხრობის სხვადასხვა პერსონაჟის პიროვნებები იყო დაკავშირებული ნერვულ აქტივობასთან მარჯვენა უკანა ზედა და შუა დროებით რეგიონებში. მისი სტრუქტურები მნიშვნელოვანია მეტყველების აღქმისთვის, ვიზუალური მეხსიერებისთვის და ემოციებისთვის.

დიალოგები ასოცირებული იყო სწორ დროებით პარიეტულ კვანძთან. ტვინის ეს რეგიონი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს იმ პროცესში, რომლითაც ჩვენ წარმოვიდგენთ სხვა ადამიანების აზრებსა და მიზნებს.

თუმცა, ზოგიერთი ეს სფერო არც კი განიხილება ტვინის ენობრივი სისტემის ნაწილად. ჩვენ მათ ყოველდღიურად ვიყენებთ, როცა რეალურ სამყაროსთან ვურთიერთობთ, ახლა კი აღმოჩნდა, რომ ისინიც ჩართულია, როცა ვიზარებთ წიგნების სხვადასხვა პერსონაჟის თვალსაზრისს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს არის ტვინის უბნების ქსელი, რომელიც საშუალებას გვაძლევს „გავხდეთ“ პერსონაჟი მოთხრობაში, რომელსაც ვკითხულობთ.

მკვლევარები იმედოვნებენ, რომ ასეთი დიაგნოსტიკური საშუალებები ერთ დღეს გამოდგება დისლექსიისა და კითხვის სხვა დარღვევების პერსონალიზებული ნევროლოგიური მკურნალობის შესაქმნელად. და თუ ეს მეთოდები ეფექტური იქნება, ბევრ ადამიანს გაუადვილდება კარგ წიგნებში ჩაძირვა.

მასალის გამოყენების პირობები
author avatar
SheniGanatleba.ge
#drpkhakadze
მსგავსი პოსტები
12 რამ რაც უნდა იცოდეთ შრილანკაში მოგზაურობამდე

12 რამ რაც უნდა იცოდეთ შრილანკაში მოგზაურობამდე

3 December, 2024
ბრუცელოზი საქართველოში გავრცელებული ინფექციური დაავადებაა, რომელიც ადამიანს გადაეცემა ცხოველიდან

ბრუცელოზი საქართველოში გავრცელებული ინფექციური დაავადებაა, რომელიც ადამიანს გადაეცემა ცხოველიდან

დეკემბერი 3, 2024
ლანა ღოღობერიძე: „ყოველწუთიერად ვნანობ, რომ არ ვარ 70-ის ან თუნდაც 80-ის და ამიტომ ვერ ვდგავარ თქვენ გვერდით, განსაკუთრებით, იმ გრძელთმიანი ბიჭის გვერდით, რომელსაც ასფალტზე დავარდნილს, ის რობოკოპები თავში ფეხს ურტყამდნენ! ეს კადრი კიდევ ერთ სიმბოლოდ დარჩება ჩვენს სისხლიან ისტორიას

ლანა ღოღობერიძე: „ყოველწუთიერად ვნანობ, რომ არ ვარ 70-ის ან თუნდაც 80-ის და ამიტომ ვერ ვდგავარ თქვენ გვერდით, განსაკუთრებით, იმ გრძელთმიანი ბიჭის გვერდით, რომელსაც ასფალტზე დავარდნილს, ის რობოკოპები თავში ფეხს ურტყამდნენ! ეს კადრი კიდევ ერთ სიმბოლოდ დარჩება ჩვენს სისხლიან ისტორიას

3 დეკემბერი 2024
ხელოვნური თუ ბუნებრივი ნაძვი- რომელი სჯობს ინტერიერში

ხელოვნური თუ ბუნებრივი ნაძვი- რომელი სჯობს ინტერიერში

დეკემბერი 3, 2024
საქსტატი – ნოემბერში ბოსტნეული და ბაღჩეული 15.5 პროცენტით გაძვირდა

საქსტატი – ნოემბერში ბოსტნეული და ბაღჩეული 15.5 პროცენტით გაძვირდა

დეკემბერი 3, 2024
სინოპტიკოსების პროგნოზით, საქართველოში 29 ნოემბრიდან გამოიდარებს

სინოპტიკოსების პროგნოზით, საქართველოში 29 ნოემბრიდან გამოიდარებს

ნოემბერი 29, 2024
21 მარტის ასტროლოგიური პროგნოზი

21 მარტის ასტროლოგიური პროგნოზი

მარტი 21, 2024
მიირთვით პარკოსნები გულის გასაჯანსაღებლად

მიირთვით პარკოსნები გულის გასაჯანსაღებლად

დეკემბერი 2, 2024
ლინდსი ლოჰანი და მისი ტრანსფორმაცია

ლინდსი ლოჰანი და მისი ტრანსფორმაცია

დეკემბერი 3, 2024
როგორ აღინიშნება ახალი წელი საბერძნეთში

როგორ აღინიშნება ახალი წელი საბერძნეთში

3 დეკემბერი 2024
სამგორი – ისტორია და განვითარება

სამგორი – ისტორია და განვითარება

დეკემბერი 3, 2024
საქართველომ Enka Renewables-თან $383-მილიონიანი საარბიტრაჟო დავა წააგო

საქართველომ Enka Renewables-თან $383-მილიონიანი საარბიტრაჟო დავა წააგო

დეკემბერი 3, 2024
პროდუქტები რომელიც პოზიტიურად განგაწყობთ და შემოდგომის მელანქოლიის დაძლევაში დაგეხმარებათ

პროდუქტები რომელიც პოზიტიურად განგაწყობთ და შემოდგომის მელანქოლიის დაძლევაში დაგეხმარებათ

ოქტომბერი 7, 2024

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

spot_img

ხშირად ნახვადი